Budget UK na 2025 rok
30 października 2024 roku Partia Pracy po raz pierwszy od czternastu lat przedstawiła swój budżet, który ma znaczący wpływ na życie nas wszystkich. Wprowadzone zmiany dotkną nas na co dzień – nasze pensje, ceny produktów, podatki etc. W tym artykule omówimy, co konkretnie się zmieni, jak te decyzje mogą wpłynąć na Twoje pieniądze i na to, co możesz odłożyć na przyszłość.
Podwyżka płacy minimalnej – wyższe stawki dla pracowników od kwietnia 2025 roku
W nadchodzącym roku wzrośnie National Minimum Wage – minimalna stawka godzinowa, którą pracodawca musi wypłacać pracownikom. Zgodnie z nowym budżetem, od kwietnia 2025 roku osoby powyżej 21 roku życia zarabiające National Living Wage będą mogły liczyć na podwyżkę o 6,7%. Stawka godzinowa wzrośnie z £11.44 do £12.21. To nawet więcej niż sugerowała niezależna komisja Low Pay Commission, która rekomendowała wzrost do £12.10.
Podwyżki obejmą także młodszych pracowników – osoby w wieku od 18 do 20 lat będą zarabiać minimum £10 za godzinę zamiast dotychczasowych £8.60.
Najwięcej zyskają jednak praktykanci: ich stawka godzinowa wzrośnie z £6.40 do £7.55.
Komentarz:
Podwyżka płacy minimalnej przynosi korzyści pracownikom, ale oznacza również wyższe koszty dla pracodawców, szczególnie dla małych firm i mikrobiznesów. Przykładowo, wzrost stawki godzinowej z £11.44 do £12.21 daje pracownikowi dodatkowe £125.47 miesięcznie, co rocznie przekłada się na wzrost dochodu o £1505.63. To dla pracowników niewątpliwie pozytywna zmiana, która pozwoli zyskać więcej na co dzień.
Jednak z perspektywy pracodawcy koszty rosną znacząco, zwłaszcza przy większej liczbie zatrudnionych.
Firma zatrudniająca 3 pracowników będzie miała koszty wyższe o £376.41 miesięcznie, czyli aż o £4,516.89 rocznie.
Dla pracodawcy z 5 pracownikami roczny koszt wzrośnie o £7,528.15.
Natomiast dla przykładowego polskiego sklepu zatrudniającego 10 osób pracujących na pełen etat – o imponujące £1254.69 miesięcznie, co w daje £15,056.29 w skali roku.
Z perspektywy pracowników wyższe stawki to krok w stronę poprawy sytuacji finansowej, jednak dla drobnych przedsiębiorców, którzy już teraz zmagają się z rosnącymi kosztami prowadzenia działalności, oznacza to poważne obciążenie finansowe.
Wyższe składki na National Insurance dla pracodawców
Pracodawcy będą musieli przygotować się na wzrost składek na National Insurance. Stawka ta wzrośnie z 13.8% do 15%.
Dodatkowo, obniżony zostanie próg zarobków, od którego firmy zaczynają płacić składki – z £9,100 do £5,000. Zmiany te wpłyną na koszty prowadzenia działalności i zatrudniania pracowników.
Komentarz:
Podniesienie składek na National Insurance Contribution stanowi znaczące obciążenie finansowe dla pracodawców, zwłaszcza małych i średnich przedsiębiorstw. Zmiana progu z £9100 na £5000 i wzrost stawki z 13,8% do 15% oznacza, że przy zarobkach rzędu £30,000 rocznie na jednego pracownika, pracodawca będzie płacił o £865.80 więcej składek w skali roku. W przypadku firmy zatrudniającej pięciu pracowników o takich zarobkach, roczny koszt wzrośnie aż o £4329 – z £14,421 do £18,750.
Dla pracodawców, szczególnie tych działających w sektorze małych firm, taki wzrost oznacza większe wydatki na składki, co z kolei może ograniczać ich możliwość inwestowania w rozwój lub zatrudnianie dodatkowego personelu. Podczas gdy zmiana ta ma na celu zwiększenie wpływów do budżetu na potrzeby systemu ubezpieczeń społecznych, to jednak dla pracodawców stanowi dodatkowe, niemałe wyzwanie finansowe.
Podwyżka Employment Allowance – wsparcie dla mniejszych firm
Dobra wiadomość dla mniejszych przedsiębiorstw: Employment Allowance wzrośnie z £5,000 do £10,500. Dzięki tej zmianie aż 865,000 pracodawców nie będzie musiało płacić składek na National Insurance w przyszłym roku. Ponadto, ponad milion firm zapłaci tyle samo lub mniej niż dotychczas, co ma pomóc w ich stabilności finansowej i rozwoju.
Komentarz:
Podwyżka Employment Allowance do £10,500 w nowym budżecie jest realnym wsparciem dla małych firm, które muszą stawić czoła rosnącym kosztom zatrudnienia. Dzięki tej wyższej uldze nawet po wzroście składek na National Insurance Contribution do 15%, mali pracodawcy z jednym pracownikiem nadal nie będą musieli płacić dodatkowych składek, ponieważ nowy limit ulgi w pełni pokryje ich zobowiązania.
Co więcej, dla pracodawców z większą liczbą pracowników korzyści są widoczne – na przykład pracodawca zatrudniający pięć osób zapłaci około £8250 zamiast £9421, co oznacza realne oszczędności rzędu £800 rocznie w porównaniu do poprzedniego systemu.
Podniesienie Employment Allowance to krok, który pomaga łagodzić skutki wyższych składek, wspierając tym samym stabilność finansową małych firm i umożliwiając im lepsze planowanie wydatków na zatrudnienie w trudnych gospodarczo czasach.
Podwyżka Capital Gains Tax – wyższy podatek od zysków kapitałowych
Nowy budżet przynosi wzrost Capital Gains Tax (CGT), czyli podatku od zysków kapitałowych, takich jak drugi dom czy inwestycje, w tym akcje.
Niższa stawka podatku wzrośnie z 10% do 18%, a wyższa z 20% do 24%.
Stawki na nieruchomości mieszkalne pozostaną niezmienione – wyniosą odpowiednio 18% i 24%. Zmiany te mogą wpłynąć na osoby inwestujące w dodatkowe nieruchomości lub inne aktywa.
Zmiany dotyczące CGT wchodzą w życie 31 października 2024 roku.
Komentarz:
Podwyżka Capital Gains Tax oznacza, że osoby sprzedające swoje aktywa – jak akcje, obrazy czy inne inwestycje – będą płaciły wyższy podatek od zysków z tych sprzedaży. Dotychczas ten podatek wynosił 10% dla osób na podstawowym progu podatkowym oraz 20% dla osób na wyższym progu podatkowym. Teraz, po zmianach, te stawki wzrosną do 18% dla podstawowego progu i do 24% dla wyższego progu podatkowego.
Jedna ważna rzecz pozostała bez zmian: jeśli sprzedajemy nieruchomość mieszkalną, to nadal płacimy te wyższe stawki, czyli 18% i 24%, co jest identyczne jak dotychczas. Jednak teraz te wyższe stawki będą obowiązywały również dla innych aktywów, które nie były wcześniej aż tak mocno opodatkowane.
Podsumowując, jeśli jesteś inwestorem sprzedającym aktywa, to zapłacisz teraz wyższy podatek od zysków kapitałowych, a więc Twoje zyski po sprzedaży mogą być mniejsze niż wcześniej.
Zamrożenie progu podatku od spadków i nowe zasady dziedziczenia – zmiany do 2030 roku
Budżet przedłuża zamrożenie progu podatku od spadków do 2030 roku, co oznacza, że pierwsze £325,000 wartości majątku pozostanie wolne od podatku, a w przypadku przekazania nieruchomości swoim dzieciom kwota ta wzrasta do £500,000. Małżonkowie lub partnerzy cywilni mogą łącznie przekazać do £1 miliona bez podatku.
Od kwietnia 2027 roku do spadków wliczane będą także odziedziczone emerytury. Od kwietnia 2026 roku dla osób dziedziczących nieruchomości rolne i majątek biznesowy pierwszy £1 milion pozostanie wolny od podatku, natomiast powyżej tej kwoty będą mogli skorzystać z ulgi 50%, co da skuteczną stawkę 20% dla majątków przekraczających ten próg.
Więcej możliwości dla opiekunów – wyższy limit zarobków przy Carer’s Allowance
Opiekunowie, którzy otrzymują Carer’s Allowance, będą mogli zarabiać więcej, nie tracąc swojego zasiłku. Od teraz limit zarobków wzrośnie do równowartości 16 godzin tygodniowo przy National Living Wage, co oznacza, że opiekunowie mogą zarabiać ponad £10,000 rocznie i jednocześnie zachowają swoje świadczenie. W tej chwili Carer’s Allowance zapewnia wsparcie do £81.90 tygodniowo dla osób zajmujących się dodatkowymi obowiązkami opiekuńczymi.
Komentarz:
Podniesienie limitu zarobków dla osób otrzymujących Carer’s Allowance to znacząca zmiana, która pozwoli opiekunom na większą elastyczność finansową. Nowy próg zarobków wzrośnie z £151 do £195 tygodniowo, co oznacza, że opiekunowie będą mogli zarabiać do £45 więcej bez ryzyka utraty swojego świadczenia. Dzięki temu ponad 60,000 opiekunów, z których 70% stanowią kobiety, zyska możliwość pracy na dodatkowe godziny lub podjęcia zatrudnienia, co przełoży się na większe bezpieczeństwo finansowe. Jest to największy wzrost limitu zarobków od momentu wprowadzenia Carer’s Allowance w 1976 roku i stanowi wyraźne wsparcie dla tych, którzy łączą opiekę z aktywnością zawodową.
Wyższe podatki na wyroby tytoniowe i opłata na płyny do e-papierosów – rząd zaostrza politykę zdrowotną
Rząd postanowił przedłużyć tzw. tobacco duty escalator, co oznacza, że podatki na wyroby tytoniowe będą rosły o wskaźnik inflacji RPI plus dodatkowe 2%.
Dodatkowo, w tym roku podatek na tytoń do ręcznego skręcania papierosów wzrośnie o 10%. Od 2026 roku wprowadzona zostanie jednolita opłata na wszystkie płyny do e-papierosów. Będzie też jednorazowa podwyżka podatku na wyroby tytoniowe, mająca na celu dodatkowe zmotywowanie palaczy do rezygnacji z nałogu.
Kontynuacja ulg na pojazdy elektryczne – wsparcie dla ekologicznego transportu
Rząd zapowiedział dalsze wsparcie dla zakupu pojazdów elektrycznych. Obecne ulgi podatkowe na samochody elektryczne dla firm zostaną utrzymane do 2028 roku. Ponadto, od kwietnia 2025 roku zostanie zwiększona różnica w wysokości podatku drogowego między pojazdami w pełni elektrycznymi a innymi typami pojazdów. Te zmiany mają przynieść dodatkowe £400 milionów wpływów w najbliższych latach, jednocześnie promując bardziej ekologiczne opcje transportu.
Koniec z ulgami podatkowymi dla non-doms – nowy system rezydencji podatkowej
Rząd ogłosił zniesienie tzw. non-dom tax regime, czyli systemu pozwalającego rezydentom Wielkiej Brytanii, których stałe miejsce zamieszkania znajduje się za granicą, unikać opodatkowania zarobków spoza UK. Od kwietnia 2025 roku pojęcie domicile zostanie usunięte z systemu podatkowego.
W miejsce obecnych zasad wprowadzony zostanie nowy, oparty na rezydencji system podatkowy, który ma oferować konkurencyjne rozwiązania dla osób przybywających do Wielkiej Brytanii na czas określony. Według Office for Budget Responsibility, zmiany te przyniosą budżetowi dodatkowe £12,7 miliarda w ciągu najbliższych pięciu lat.
Komentarz:
Ulga podatkowa dla non-doms dotyczyła osób, które nie pochodziły z Wielkiej Brytanii i podlegały prawom spadkowym swojego kraju urodzenia. Przykładowo, jeśli ktoś z Polski mieszkałby w Wielkiej Brytanii jako non-dom i przekazałby swój majątek rodzinie, obowiązywałyby polskie przepisy dotyczące podatku od spadków, a nie brytyjskie.
Dodatkowo osoby z statusem non-dom mogły przez 15 lat mieszkania w Wielkiej Brytanii korzystać z ulgi podatkowej, która pozwalała im nie płacić podatku od dochodów zagranicznych, o ile nie przelewali tych środków do UK. Oznaczało to, że jeśli ktoś miał wysokie dochody za granicą, jak np. inwestycje czy firmy, i nie przesyłał tych pieniędzy do Wielkiej Brytanii, to jako rezydent podatkowy Wielkiej Brytanii nie musiał od nich płacić podatku.
Cała sprawa nabrała rozgłosu dwa lata temu, gdy wyszło na jaw, że żona ówczesnego ministra finansów, Rishiego Sunaka, korzystała ze statusu non-dom i nie płaciła podatku w Wielkiej Brytanii od swojego majątku w Indiach. To wywołało dyskusję, czy system ten jest etyczny, szczególnie dla osób o wysokich zagranicznych dochodach. Partia Pracy uznała, że ta ulga podatkowa faworyzuje najbogatszych, pozwalając im unikać płacenia podatków w Wielkiej Brytanii od zagranicznych dochodów. Właśnie dlatego przepisy te zostały zniesione – teraz osoby non-dom będą zobowiązane płacić podatki od wszystkich dochodów, niezależnie od tego, gdzie są one uzyskiwane.
Podwyżka Capital Gains Tax na carried interest – zmiany dla inwestorów prywatnych
“Carried interest” to sposób wynagradzania partnerów zarządzających funduszami inwestycyjnymi, zwłaszcza funduszami private equity, venture capital czy hedge funds. Zysk ten jest udziałem w przyszłych profitach z inwestycji, które zarządzający otrzymują, gdy wartość inwestycji wzrośnie ponad określony poziom – mimo że sami nie wnieśli swojego kapitału. W praktyce oznacza to, że zarządzający funduszami, choć nie zawsze bezpośrednio inwestują, zyskują na efektywności swoich decyzji inwestycyjnych, co jest wynagradzane preferencyjnie jako zysk kapitałowy, a nie dochód.
W budżecie zapowiedziano, że od kwietnia 2025 roku podatek od carried interest wzrośnie do 32%.
Podwyżka stamp duty na zakup drugiej nieruchomości
Od 31 października 2024 wzrośnie stawka stamp duty na zakup drugich nieruchomości – dodatkowy podatek od zakupu kolejnych domów wzrośnie z 3% do 5%.
Zmiana ta wpłynie na osoby inwestujące w dodatkowe nieruchomości, co ma na celu ograniczenie spekulacji na rynku mieszkaniowym i wsparcie dostępności mieszkań dla osób kupujących swoją pierwszą nieruchomość.
Podwyżka windfall tax na zyski z ropy i gazu
Rząd zwiększa windfall tax, czyli dodatkowy podatek od zysków firm naftowych i gazowych, do poziomu 38%. Podatek ten będzie obowiązywał do marca 2030 roku. Dodatkowo zostanie zniesiona ulga inwestycyjna w wysokości 29%, co oznacza ograniczenie preferencji podatkowych dla nowych inwestycji.
Jednocześnie, aby chronić miejsca pracy w sektorze energetycznym i wspierać bezpieczeństwo energetyczne kraju, rząd utrzyma 100%-wą ulgę podatkową na pierwsze inwestycje oraz tzw. decarbonisation allowance, która sprzyja inwestycjom w projekty ograniczające emisje dwutlenku węgla.
Wprowadzenie VAT na opłaty szkół prywatnych – zmiany od 2025 roku
Rząd wprowadzi podatek VAT na czesne w szkołach prywatnych od stycznia 2025 roku. Kanclerz Reeves podkreśliła, że 94% dzieci w kraju uczęszcza do szkół publicznych, co motywuje tę zmianę.
Dodatkowo, od kwietnia 2025 roku szkoły prywatne stracą ulgę w postaci zwolnienia z business rates, co jeszcze bardziej wyrówna koszty w porównaniu z systemem szkół państwowych.
Progi podatkowe dla Income Tax i National Insurance będą rosły wraz z inflacją od 2028 roku
Od roku podatkowego 2028/29 progi podatkowe dla Income Tax i składek National Insurance będą dostosowywane do inflacji. Kanclerz Reeves potwierdziła, że obecne zamrożenie progów nie zostanie przedłużone ponad decyzje poprzedniego rządu, co oznacza, że od 2028 roku limity te będą rosły zgodnie z poziomem inflacji. Dzięki temu realne obciążenie podatkowe będzie się zmieniać w miarę wzrostu kosztów życia.
Wzrost wydatków na obronę i długoterminowe wsparcie dla Ukrainy
Rząd ogłosił zwiększenie budżetu Ministerstwa Obrony o £2,9 miliarda w przyszłym roku, aby wzmocnić obronność kraju.
Dodatkowo, zobowiązano się do zapewnienia Ukrainie rocznego wsparcia militarnego w wysokości £3 miliardów, deklarując pomoc „tak długo, jak będzie to potrzebne”. Na rok 2026 przewidziano również fundusze na obchody 80 rocznicy zakończenia II wojny światowej, aby uhonorować tych, którzy „służyli zarówno w kraju, jak i za granicą”.
Business rates – zmiany po 2025 roku
Rząd postanowił złagodzić nagłe zmiany w opłatach business rates. Obecna 75% ulga, która miała wygasnąć w kwietniu 2025 roku, zostanie zastąpiona niższą, 40% zniżką, z limitem do £110,000. Dzięki temu firmy nie doświadczą gwałtownego wzrostu opłat – zamiast czterokrotnego wzrostu, opłaty prawie podwoją się, co jest łagodniejszym przejściem dla wielu firm.
Covid Corruption Commissioner
Dodatkowo zostanie powołany Covid Corruption Commissioner, którego zadaniem będzie odzyskanie funduszy publicznych od firm, które nadużywały programów wsparcia w czasie pandemii COVID-19.
Rząd wprowadza również reformy w zakresie wydatków na świadczenia społeczne, ustalając nowy limit wydatków na rok budżetowy 2029/30 oraz wzmacniając nadzór nad wydatkami socjalnymi, aby zapewnić ich stabilność finansową w perspektywie średnioterminowej.
