Sąd I instancji wydał niedawno wyrok w sprawie, której przedmiotem było ustalenie, czy dywidenda tymczasowa wypłacona przez spółkę swoim akcjonariuszom powinna być traktowana dla celów podatkowych jako wypłacona jednemu z akcjonariuszy w tym samym dniu, w którym została wypłacona innemu akcjonariuszowi, a nie w dniu faktycznej wypłaty.

Podatek od dywidend - stan faktyczny sprawy

Dywidendy w wysokości 20 milionów funtów zostały przyznane dwóm dyrektorom spółki, braciom, za pomocą uchwały w dniu 31 marca 2016 roku. Pierwszy z nich, Nicholas, otrzymał wypłatę w dniu 5 kwietnia 2016 roku i zadeklarował ją w zeznaniu podatkowym za rok podatkowy 2015-16.

Drugi dyrektor, Peter, formalnie zgodził się na opóźnioną wypłatę i otrzymał ją dopiero w dniu 16 grudnia 2016 roku, zatem rozliczenia za ten dochód dokonał w deklaracji za rok podatkowy 2016-17.

Sprawie towarzyszyły następujące okoliczności:

Po pierwsze, w przedsiębiorstwie była nadwyżka gotówki i formalnie została zalecona jej wypłata udziałowcom.

Po drugie, skarżący decyzję HMRC, Peter, mieszkał na stałe na Jamaice, gdzie był rezydentem podatkowym. Miał on dwa racjonalne powody, aby opóźnić wypłatę dywidend:

• W roku podatkowym 2015-16 spędził więcej czasu w UK ze względu na śmierć matki i jego rezydencja podatkowa mogłaby w związku z tym być sporna;
• Miał trudności z otwarciem rachunku bankowego na Jamajce, przede wszystkim dlatego, że nie akceptowano tam dużych przelewów i ryzyka oszustwa.

Po trzecie, pierwszy dyrektor, Nicholas, zapłaciłby wyższy podatek, gdyby rozliczał dywidendę w następnym roku podatkowym, ponieważ system rozliczania dochodów z dywidend zmienił się od dnia 6 kwietnia 2016 roku.

Nicolas byłby opodatkowany według efektywnej stawki podatkowej w wysokości 30,56% gdyby został opodatkowany od dywidendy w roku 2015-16 oraz według stawki 38,1% w roku podatkowym 2016-17, zatem zależało mu na dokonaniu rozliczenia wypłaty w roku podatkowym 2015-16.

Po czwarte, beneficjenci dywidend specjalnie uprzednio zasięgnęli właściwej porady oraz dokładnie omówili sprawę terminów wypłaty swoich dywidend, z których to uzgodnień pozostały dowody w postaci protokołów i nagrań.

Urząd podatkowy potraktował dywidendę drugiego akcjonariusza jako wypłaconą w dniu otrzymania środków przez pierwszego akcjonariusza, zarządził więc korektę jego zeznania za rok podatkowy 2015-16, tak, aby uwzględnić dywidendę. Dokonał tego na podstawie twierdzenia, że była ona "należna i płatna" w tymże roku podatkowym.

Drugi dyrektor, Peter, nie zgodził się z decyzją HMRC i sprawa trafiła do Sądu.

Kiedy dywidendy podlegają opodatkowaniu w UK?

Dywidendy podlegają opodatkowaniu, gdy stają się należne i płatne. Istotą sądowego rozstrzygnięcia stało się zatem głównie ustalenie daty, w której dywidendę przyznaną odwołującemu się od decyzji HMRC Peterowi można było uznać za należną i płatną.

Podstawą wyroku stała się analiza cech, którymi różni się dywidenda ostateczna od dywidendy tymczasowej.

Co to jest dywidenda?

Dywidendę ostateczną każda spółka ogłasza na koniec roku obrotowego. Jest ona zalecana przez dyrektorów (zarząd), głosowana i zatwierdzana na dorocznym walnym zgromadzeniu spółki, po przygotowaniu i przedstawieniu sprawozdań finansowych.

‍Deklaracji dywidendy ostatecznej nie można odwołać – staje się wykonalnym obowiązkiem. Nie wymaga istnienia żadnego konkretnego przepisu zawartego w statucie spółki.

Podatek od dywidendy w UK

W Wielkiej Brytanii dywidendy są opodatkowane w sposób zależny od progu podatkowego, na którym się znajdujesz.

• Podstawowa stawka podatku (Basic Rate)– wynosi 8.75%.
• Wyższa stawka podatku (Higher rate) – wynosi 33.75%.
• Dodatkowa stawka podatku (Additional Rate)– wynosi 39.35%.

Każdy podatnik w Wielkiej Brytanii ma również tzw. wolną kwotę od podatku od dywidend, która pozwala na otrzymywanie dywidend do pewnego poziomu bez konieczności płacenia z tego tytułu podatku.

W latach 2018 - 2023 wolna kwota wynosiła £2,000

Od kwietnia 2023 roku nie płaciłeś podatku od pierwszego £1,000

Od kwietnia 2024 roku wolna kwota wynosi jedynie £500

Co to jest dywidenda tymczasowa (interim dividend)?

Dywidenda tymczasowa jest deklarowana przez zarząd spółki pomiędzy walnymi zgromadzeniami, kiedy przedsiębiorstwo osiąga nadwyżki zysków. Jest ona zalecana przez dyrektorów i zatwierdzana przez akcjonariuszy. Można ją odwołać za zgodą akcjonariuszy i jest ona ważna tylko wtedy, kiedy przepisy statutu na to zezwalają.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia Sąd przywołał między innymi sprawę Lagunas Nitrate Company Ltd przeciwko Schroeder and Co and Schmidt (1901) 85 LT 122, gdzie pojawiło się pytanie, czy dyrektorzy mogli zmienić zdanie co do wypłaty dywidendy zaliczkowej, którą wcześniej zadeklarowali.

Stwierdzono wówczas, że "Dyrektorzy mogą od czasu do czasu wypłacać członkom na poczet najbliższej dywidendy takie dywidendy zaliczkowe, jakie w ich ocenie uzasadnia sytuacja spółki", przy czym nie ma „powodu, dla którego rada dyrektorów nie mogłaby przed faktyczną wypłatą dywidendy zaliczkowej, działając w dobrej wierze, ponownie rozważyć kwestii, czy w ogóle powinna być ona wypłacona."

Dlatego dywidenda tymczasowa nie tworzy stosunku wierzyciel – dłużnik pomiędzy członkiem zarządu a spółką, a obietnica jej wypłaty może być w każdej chwili odwołana (inaczej niż to jest w przypadku dywidendy ostatecznej).

‍Zatem dywidenda obiecana skarżącemu Peterowi nie może być traktowana jako wymagalna i płatna w dacie 5 kwietnia 2016 roku, a dopiero wtedy, gdy faktycznie została wypłacona – w grudniu 2016 roku i dopiero wtedy powstaje zobowiązanie podatkowe.

Sąd zważył ponadto następujące okoliczności:

• konieczność wypłaty środków z przedsiębiorstwa;
• trudności w otwarciu przez wnoszącego odwołanie rachunku bankowego na Jamajce;
• korzyść podatkową pierwszego dyrektora, Nicolasa, która została zabezpieczona poprzez wypłatę mu dywidendy w roku podatkowym 2015-16;
• korzyść podatkową wynikającą z wypłaty dywidend wnoszącemu odwołanie (Peterowi) w roku podatkowym 2016-17;
• obydwaj dyrektorzy byli w pełni poinformowani i znali zasady proponowanych wypłat, a w szczególności ustalenia dotyczące ich terminów. Wnoszący odwołanie Peter nie podał dokładnego terminu wypłacenia mu dywidendy poza informacją o tym, że odbędzie się to po zakończeniu roku podatkowego 2015-16 oraz po tym, jak uda mu się zidentyfikować odpowiedni rachunek bankowy. Peter świadomie zgodził się na ryzyko, że dywidenda, jako nieostateczna, może nie zostać mu wypłacona, pokładając zaufanie wyłącznie w faktycznych działaniach przedsiębiorstwa i mając na uwadze dobrą sytuację finansową spółki oraz praktyczne i podatkowe implikacje wynikające z opóźnienia płatności;
• zaproponowane rozwiązanie nie pozostawało w sprzeczności z umową spółki.

Co to jest niesłuszne pokrzywdzenie (unfair prejudice)?

Sąd podjął decyzję biorąc pod uwagę szersze okoliczności, towarzyszące sprawie. Wyrok zapadł także w oparciu o fakt, że udziałowcy omówili uprzednio terminy płatności dywidend i drugi udziałowiec, skarżący, zasadniczo zrzekł się prawa do wyegzekwowania dywidendy w kwietniu 2016 roku.

Wynik rozstrzygnięcia mógłby być inny, gdyby tego nie uczynił, ponieważ wówczas (jak podnosił w toku sprawy przedstawiciel HMRC), mogłoby dojść do aktu zwanego unfair prejudice (niesłuszne pokrzywdzenie), uregulowanemu w Ustawie o spółkach [CA 2006. 116. s. 994 (1)], który umożliwia niesłusznie pokrzywdzonemu członkowi spółki uzyskanie nakazu zapłaty wobec spółki.

Jednak z okoliczności sprawy jasno wynikało, że taka sytuacja nie miała miejsca, ponieważ skarżący miał pełną świadomość swoich działań oraz związanego z tym ryzyka.

Zatem dywidenda wypłacona Peterowi stała się należna i płatna dopiero w grudniu 2016. Argumentacja urzędu podatkowego, wedle której podatnik powinien uwzględnić wypłatę w rozliczeniu za poprzedni rok podatkowy, ponieważ był uprawniony do wypłaty w dniu 5 kwietnia 2016 roku, nie została przez Sąd przyjęta.