Rząd Wielkiej Brytanii poprosił obywateli o otwarcie swoich domów dla Ukraińców, uciekających przed rosyjską agresją. W związku z tym ogłoszono wprowadzenie nowego programu, zwanego „Domy dla Ukrainy” (Homes for Ukraine). Program ten pozwoli osobom prywatnym, organizacjom charytatywnym, grupom społecznym i przedsiębiorstwom w Wielkiej Brytanii zapewnić obywatelom Ukrainy bezpieczny pobyt w UK. Pierwsi uchodźcy przybędą już w przyszłym tygodniu.

Michael Gove, Sekretarz Stanu ds. Mieszkalnictwa, Wspólnot i Samorządu Lokalnego, uruchomił w dniu 14 marca 2022 r. stronę internetową, na której sponsorzy mogą zgłaszać swoje zainteresowanie przed rozpoczęciem w najbliższy piątek pierwszego etapu programu. Sekretarz określił to jako „narodowy wysiłek” na rzecz osób w rozpaczliwej potrzebie.

Na czym polega program pomocowy dla uchodźców?

Sponsorzy w UK mogą wyznaczyć obywatela Ukrainy lub ukraińską rodzinę, która zamieszka z nimi w ich domu lub w oddzielnej nieruchomości przez co najmniej sześć miesięcy w ramach nowej ścieżki wizowej. Sponsorem może być każda osoba, niezależnie od narodowości czy statusu imigracyjnego. Jedyny warunek to posiadanie co najmniej sześciomiesięcznego pozwolenia na pozostanie w Wielkiej Brytanii). Aby przyspieszyć wprowadzenie programu, w pierwszej kolejności sponsorami zostaną osoby o „znanych powiązaniach” z ukraińskimi wnioskodawcami. Następnie program będzie rozszerzany na inne grupy społeczne, kościoły oraz organizacje charytatywne.

Minimalny okres „sponsorowania” uchodźców ma wynosić sześć miesięcy, ale sponsorzy są zachęcani do wydłużania pobytu Ukraińców na dowolnie długi okres czasu, jeśli ich sytuacja im na to pozwala.

Każda osoba i podmiot chętny, aby zostać sponsorem będą musiały przejść proces weryfikacji celem upewnienia się, że program nie jest wykorzystywany przez przestępców.

Program będzie nielimitowany - oznacza to, że rząd brytyjski nie będzie ograniczał liczby uchodźców, którzy mogą przybyć do Wielkiej Brytanii. Michael Gove powiedział, że do kraju mogą przyjechać „dziesiątki tysięcy” Ukraińców.

Uchodźcy posiadający paszport mogą aplikować o wizę online spoza granic UK i nie muszą podawać swoich danych biometrycznych zanim się znajdą na terenie Zjednoczonego Królestwa. Obywatele Ukrainy, którzy nie mają paszportu, będą musieli aplikować poprzez ośrodki wizowe.

Zasady programu pomocowego

Sponsorowani Ukraińcy otrzymają trzyletnie pozwolenie na pozostanie w Wielkiej Brytanii i będą mogli w tym okresie pracować, ubiegać się o zasiłki i korzystać z wszystkich usług publicznych jak świadczenia państwowe, opieka zdrowotna NHS, zatrudnienie i inne.

Sponsorzy otrzymają „w podziękowaniu” nieopodatkowaną wypłatę w wysokości 350 funtów miesięcznie na każdą rodzinę, którą się zaopiekują. Wypłata ma nie mieć wpływu na uprawnienia sponsora do zasiłków, ani na jego status w zakresie podatku lokalnego.

Władze lokalne będą mogły otrzymać wsparcie finansowe w wysokości ponad 10 000 funtów na jednego ukraińskiego uchodźcę, przy czym „dodatkowe płatności” będą mogły być przeznaczone na pomoc w zakwaterowaniu Ukraińców w wieku szkolnym w systemie edukacji.

W przypadku, gdy dojdzie do zerwania umowy sponsoringu, Departament ds. Mieszkalnictwa, Wspólnot i Samorządu Lokalnego zwróci się do władz lokalnych o znalezienie, w miarę możliwości, nowego sponsora.

Aktualny obraz sytuacji

Do tej pory już ponad dwa miliony Ukraińców uciekło przed wojną, która zrujnowała ich kraj. Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców, Filippo Grandi, określił sytuację jako najszybciej rozwijający się kryzys uchodźczy w Europie od czasów II wojny światowej. Według szacunków liczba uchodźców może wzrosnąć do czterech milionów. Zjednoczone Królestwo było do tej pory obiektem powszechnej krytyki w związku z powolnym i biurokratycznym podejściem Home Office do kryzysu humanitarnego na Ukrainie.

Michael Gove przedstawił program w Izbie Gmin, podkreślając, że Wielka Brytania ma „długą i dumną historię wspierania najbardziej bezbronnych w ich najczarniejszych godzinach”. „Mam nadzieję, że wielu z nich będzie również gotowych otworzyć swoje domy i pomóc tym, którzy uciekają przed prześladowaniami, odnaleźć pokój, uzdrowienie i perspektywę lepszej przyszłości” – powiedział Gove.‍

Społeczny odzew

Inicjatywa oraz apel spotkały się natychmiast z bardzo szerokim odzewem – od 14 marca na stronie zarejestrowało się prawie 89 tysięcy osób, które chcą zostać sponsorami!

Premier Szkocji Nicola Sturgeon powiedziała, że Szkocja jest gotowa na natychmiastowe przyjęcie 3 tys. uchodźców. Wyraziła się też krytycznie o odmowie rządu brytyjskiego w sprawie całkowitego zniesienia obowiązku wizowego.

Osoby, które chcą sponsorować i przyjąć ukraińskich uchodźców, znajdą potrzebne informacje na tej stronie: https://homesforukraine.campaign.gov.uk

Aktualne dane dotyczące sytuacji ukraińskich uchodźców można znaleźć na stronie Agencji ONZ do Spraw Uchodźców: https://data2.unhcr.org/en/situations/ukraine