Zerowy podatek VAT na dostawy dla osób niepełnosprawnych
Podatek VAT (Value Added Tax) płacimy przy zakupie towarów i usług. Standardowo jest to 20% ceny towarów i usług. Podatek jest wliczony w ich cenę, chyba, że mamy do czynienia z wyjątkiem. Niektóre artykuły są z VAT-u zwolnione – na przykład podstawowe artykuły spożywcze czy ubezpieczenia. Są też inne wyjątki, o których często konsumenci nawet nie wiedzą. Dzisiaj rozpatrzymy możliwości skorzystania z ulgi VAT w kontekście dostaw towarów i usług dokonywanych dla osób niepełnosprawnych.
Dostawy ze stawką zerową VAT
Niektóre dostawy dla osób niepełnosprawnych, przeznaczone na ich użytek domowy lub osobisty, mogą mieć stawkę zerową VAT, co oznacza, że VAT nie jest naliczany (jednak transakcja z zerową stawką nadal musi figurować w deklaracji). Do zerowej stawki VAT muszą się kwalifikować zarówno produkt, jak i niepełnosprawność. Ocena, w jakich przypadkach można zastosować tę stawkę bywa trudna, a zasady mgliste.
Dostawy z obniżonym VAT-em
Jeżeli osoba nie jest niepełnoprawna, ale na przykład wymaga urządzeń wspomagających codzienne funkcjonowanie (jak zdarza się w przypadku urządzeń przeznaczonych dla osób 60+), urządzenia te są obciążone stawką obniżoną VAT, która obecnie wynosi 5%. Ważne jest jednak, aby elementy urządzeń zostały dostarczone i zainstalowane razem. Jeżeli elementy zostaną kupione osobno po obniżonej stawce i zainstalowane samodzielnie, prawo do ulgi przepada. Ulga nie obowiązuje również w przypadku naprawy lub wymiany istniejącej instalacji. Nie ma natomiast znaczenia kto zamawia i płaci za pracę.
Niepełnosprawność według urzędu podatkowego
Zgodnie z wytycznymi HMRC osoba przewlekle chora lub niepełnosprawna to taka, która jest obciążona upośledzeniem fizycznym lub umysłowym o znaczącym i negatywnym wpływie na zdolność wykonywania codziennych czynności, cierpiąca na chorobę rozumianą z medycznego punktu widzenia jako przewlekła lub nieuleczalna. Nie jest kwalifikowana jako niepełnosprawna osoba z niepełnosprawnością czasową (na przykład na skutek złamania kończyny), ani osoba starsza, która jest sprawna fizycznie i zdrowa. Generalnie, aby schorzenie mogło być uznane za niepełnosprawność, musi mieć długotrwały, znaczący i niekorzystny wpływ na zdolność do wykonywania codziennych czynności.
Nie trzeba przyjmować zasiłków, żeby zostać uznanym przez urząd za osobę niepełnosprawną. Jednak otrzymywanie niektórych zasiłków w sposób jednoznaczny potwierdza istnienie takowej.
Użytek osobisty i domowy - interpretacje HMRC
Objęcie zerowym VAT-em nastąpi, jeżeli oprócz spełnienia wymogu niepełnosprawności uprawdopodobnimy, że kupowane towary i usługi będą przeznaczone do użytku osobistego lub domowego osoby niepełnosprawnej. Przepisy nie precyzują, co to jest dokładnie „użytek osobisty”, zatem każdy przypadek trzeba indywidualnie analizować. Mimo, iż ulga nie dotyczy wykorzystania dostawy do działalności biznesowej, to wobec braku jasnej definicji „użytku osobistego” może się okazać, że niektóre zastosowania biznesowe nie wykluczają możliwości zastosowania ulgi.
Z dostawy może korzystać tylko osoba niepełnosprawna. Interpretacja tego warunku często sprawia podatnikom trudności w konkretnej, istniejącej sytuacji.
Nie zawsze jest łatwo określić, co obejmie zerowy VAT, a co nie. Informacje na ten temat można znaleźć w HMRC VAT Notice 701/7.
Poniżej znajdują się przykłady dostaw, które mogą być objęte zerową stawką VAT.
Pojazdy dla osób niepełnosprawnych a ulga VAT
W przypadku pojazdów zwolnieniu podlega leasing lub bezpośrednie kupno samochodu od organizacji charytatywnej Motability oraz zakup przystosowanego do transportowania osoby niepełnosprawnej samochodu (samochód taki musi być przystosowany już w momencie zakupu - jeżeli przystosujesz samochód po zakupie, ulga VAT będzie dotyczyć tylko procedury przystosowania). Samochód musi służyć, codziennym, osobistym celom: wożeniu dzieci do szkoły, robieniu zakupów itd. Można z niego korzystać okazjonalnie w pracy, jednak główne zastosowanie musi być prywatne (nie można takim samochodem np. dostarczać towarów do firmy). Jako nie zaprojektowane specjalnie dla potrzeb osób niepełnosprawnych, do odliczenia nie kwalifikują się dostawy towarów czy usług m. in. w związku z montażem zwykłego bagażnika dachowego, mocowanie przyczepy, montaż automatycznej skrzyni biegów, czujników parkowania i zawracania i inne.
Arkusz pomocy dotyczący zakupu pojazdów podlegających zerowej stawce VAT jest dostępny na stronie HMRC.
Jeżeli nie wystąpią wyjątkowe okoliczności (jak na przykład kradzież lub zmiany w stanie zdrowia osoby niepełnosprawnej), ulga przysługuje na jeden przystosowany pojazd silnikowy na trzy lata.
Ulga VAT w kontekście przeróbek domu dla osoby niepełnosprawnej
Przeróbki budowlane dla osób niepełnosprawnych nie są objęte ulgą ogólną i trzeba je rozważać indywidualnie. Zerowemu VAT-owi będą podlegały materiały i prace, które mają na celu dostosowanie i uporządkowanie prywatnego miejsca zamieszkania oraz jego otoczenia (jak ogród, domek wakacyjny itp.). W zakres tych przeróbek wchodzi budowa podjazdu, przebudowa otworów drzwiowych lub przejść, instalacja, rozbudowa i adaptacja łazienki, instalacja windy i specjalnego systemu alarmowego. Przeróbki kuchni bywają szczególnie skomplikowane do kwalifikacji pod kątem ulgi VAT. Wszelkie adaptacje i urządzenia, które nie zostały zaprojektowane ze specjalnym przeznaczeniem dla osoby niepełnosprawnej, czyli są przeznaczenia ogólnego, nie mogą skorzystać z zerowego VAT-u. Na przykład zakup i instalacja powszechnie występującej szafki narożnej z karuzelą, która ogromnie ułatwia funkcjonowanie w kuchni osobom niepełnosprawnym, nie generuje ulgi, gdyż jest to sprzęt ogólnego, a nie specjalistycznego przeznaczenia.
Osobiste i prywatne miejsce zamieszkania nie oznacza, że trzeba być właścicielem tego miejsca ani nie implikuje konieczności mieszkania samemu. Przeróbka zostanie zakwalifikowana także w przypadku, kiedy niepełnosprawny na przykład wynajmuje mieszkanie, w którym mieszka z rodziną.
Chociaż wydaje się to nielogiczne, w zakres zwolnienia nie wchodzi budowa nowych wejść i otworów; instalacja, rozbudowa i adaptacja sypialni na parterze oraz przebudowa w celu dostosowania specjalistycznego sprzętu medycznego. Nie dostanie się też zerowego VAT-u na materiały, jeżeli przeróbki są robione przez zaprzyjaźnione osoby za darmo w ramach majsterkowania.
Więcej na ten temat znajdziesz tutaj.
VAT od importu towarów przeznaczonych dla niepełnosprawnych
Sposób klasyfikacji importowanych towarów sprowadzanych dla niepełnosprawnych jest taki sam jak dla towarów rodzimych – decyduje ich specjalistyczne przeznaczenie.
Procedura
Dostawca powinien sprzedać ci towary lub usługi od razu z zerowym, albo pięcioprocentowym VAT-em. Powinieneś jednak być przygotowany do podpisania formularza z deklaracją choroby, niepełnosprawności lub potwierdzeniem, że masz ponad 60 lat. Formularz będzie prawdopodobnie posiadał dostawca. Jeżeli nie, znajdziesz go na stronie rządowej.
W przypadku, kiedy dokonujesz transakcji internetowej, deklaracja online zostanie ci prawdopodobnie udostępniona online, w trakcie dokonywania zakupu. Jeżeli nie jesteś w stanie samodzielnie wypełnić deklaracji, może to za Ciebie zrobić krewny, partner czy np. lekarz.
Dostawy dla osób niepełnosprawnych a VAT - podsumowanie
Ulga w podatku VAT zależy od celu, dla którego towary zostały zaprojektowane i wyłącznie dla tego celu. Nie wystarczy, że ze sprzętu, urządzenia bądź przeróbki będzie korzystać głównie osoba niepełnosprawna – osoba niepełnosprawna musi być wyłącznym odbiorcą. Jedyny wyjątek to przedmioty ułatwiające korzystanie z ubikacji oraz produkty do inkontynencji – te mają zawsze stawkę zerową VAT, jeżeli są dostarczane osobie niepełnosprawnej do użytku osobistego (albo uprawnionej organizacji charytatywnej).
Należy zatem spojrzeć na to z punktu oceny zamiaru producenta czy projektanta. Cel, który chciał osiągnąć przy tworzeniu towaru będzie czynnikiem kwalifikującym i prawdopodobnie potwierdzonym za pomocą odpowiednich zgłoszeń patentowych i badań klinicznych. W przypadku wątpliwości zawsze można zwrócić się o wskazówki i pomoc do HMRC. Odpowiedzi na zapytania skierowane do urzędu podatkowego przez podatników można znaleźć w wewnętrznym podręczniku zatytułowanym "Ulga w podatku VAT dla osób niepełnosprawnych" (VAT Relief for DisabledPeople).