Marcin, będący rezydentem podatkowym Wielkiej Brytanii od 2009 roku, pracuje w londyńskiej firmie inwestycyjnej LLP, z rocznymi zarobkami około £200,000.

Planując powrót do Polski wraz z rodziną, Marcin skontaktował się ze mną, aby ustalić, gdzie będzie podlegał opodatkowaniu.

Mamy dwie opcje: pierwsza zakłada, że Marcin będzie rezydentem podatkowym w Polsce i nadal będzie pracować na umowie z brytyjskim pracodawcą. Druga to założenie działalności gospodarczej w Polsce i świadczenie usług dla londyńskiej firmy inwestycyjnej LP w ramach consultingu. Marcin wpadł na ten pomysł, inspirując się sytuacją Janka, innego pracownika funduszu, który pracuje z Polski dla jego firmy na podobnych warunkach, ale nigdy nie był brytyjskim rezydentem podatkowym.

W tym artykule szczegółowo omówimy dostępne opcje podatkowe dla Marcina, biorąc pod uwagę również sytuację Janka.

Gdzie płacę podatki jako nie-rezydent w UK

Marcin planuje kontynuować pracę w Londynie, choć większość czasu spędzać będzie w Polsce. W tej sytuacji ważne jest zrozumienie, jak wpływa to na jego sytuację podatkową.

Przy dochodach wynoszących £200,000, Marcin przekracza próg, powyżej którego traci prawo do korzystania z kwoty wolnej od podatku dochodowego. W Wielkiej Brytanii, każdy podatnik zarabiający ponad £100,000 stopniowo traci £1 kwoty wolnej od podatku za każde dodatkowe £2 zarobione. Standardowo, kwota wolna od podatku w roku podatkowym wynosi £12,570. Jednak przy dochodach £125,140, kwota ta zostaje całkowicie zredukowana. W przypadku Marcina, z dochodami wynoszącymi £200,000, jako rezydent brytyjski nie miałby już dostępu do tej ulgi podatkowej.

Jednak Marcin, wyjeżdżając z Wielkiej Brytanii i stając się rezydentem Polski, będzie podlegać nowym zasadom podatkowym, które uwzględniają miejsce wykonywania jego obowiązków zawodowych. Zgodnie z ITEPA 2003, sekcja 27, sytuacja podatkowa pracownika niebędącego rezydentem UK zależy od tego, gdzie wykonywane są obowiązki służbowe.

Podwójne opodatkowanie Marcina

W sytuacji, gdy Marcin planuje regularne przyjazdy do Wielkiej Brytanii, aby wykonywać część swoich obowiązków służbowych, jego zarobki będą musiały zostać odpowiednio podzielone zgodnie z przepisami ITEPA 2003.

Jeżeli Marcin stanie się rezydentem podatkowym w Polsce, ale będzie kontynuował wykonywanie części swoich obowiązków zawodowych w UK, jego dochody będą podlegać specyficznej analizie podatkowej: 

A. Obowiązki wykonywane w UK

Wszelkie zarobki, które Marcin uzyska za pracę wykonaną bezpośrednio na terenie Wielkiej Brytanii, będą podlegać opodatkowaniu w UK. Obejmuje to dni, w których Marcin fizycznie znajduje się w UK i wykonuje tam swoje obowiązki zawodowe. 

B. Obowiązki wykonywane poza UK

Dochody z pracy wykonanej poza granicami UK nie będą podlegały opodatkowaniu w Wielkiej Brytanii.

Ważne będzie dokładne dokumentowanie dni, w których Marcin pracuje w Wielkiej Brytanii, aby prawidłowo rozliczyć jego dochody. Podział zarobków pomiędzy pracę wykonaną w UK a pracę wykonaną poza UK powinien być dokonany w sposób 'sprawiedliwy i rozsądny', zgodnie z zapisem legislacyjnym.

To oznacza, że Marcin będzie musiał szczegółowo rozliczyć, jaka część jego dochodów przypada na dni spędzone w pracy w UK.

Wykonuję pracę w dwóch krajach - gdzie płacę podatki?

Jak będzie sytuacja wyglądała, jeśli Marcin będzie rezydentem Polski i będzie wykonywał część swoich obowiązków z terenów UK?

Czy muszę płacić podatki w Polsce?

Jako rezydent podatkowy Polski, Marcin będzie podlegał opodatkowaniu w Polsce od swojego globalnego dochodu. Oznacza to, że wszelkie dochody, zarówno te uzyskane w Polsce, jak i te z pracy wykonanej w UK, będą musiały zostać zadeklarowane i opodatkowane w Polsce zgodnie z tamtejszymi przepisami podatkowymi.

Czy muszę również zapłacić podatek w UK?

Za dni, w których Marcin będzie fizycznie pracował w Wielkiej Brytanii, jego zarobki będą podlegać opodatkowaniu w UK. To wynika z faktu, że dochody generowane przez pracę wykonaną na terenie UK zwykle podlegają brytyjskiemu systemowi podatkowemu. 

Korzystamy z Umowy o Unikaniu Podwójnego Opodatkowania

Aby uniknąć podwójnego opodatkowania tych samych dochodów w Polsce i w Wielkiej Brytanii, Marcin będzie mógł skorzystać z przepisów umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania między oboma krajami. Zgodnie z taką umową, podatki zapłacone w jednym kraju mogą być częściowo lub całkowicie odliczone od zobowiązań podatkowych w drugim kraju.

Marcin będzie musiał liczyć dni pracy

Marcin będzie musiał dokładnie udokumentować dni pracy spędzone w UK oraz w Polsce, aby prawidłowo rozliczyć swoje dochody i uniknąć podwójnego opodatkowania. Będzie to wymagało koordynacji między systemami podatkowymi obu krajów oraz zapewnienia zgodności z obowiązującymi przepisami.

Przykład opodatkowania Marcina

Wiemy, że Marcin zarabia £200,000. Przeprowadził się on wraz z rodziną do Polski w roku podatkowym 2024/25. W planach ma pracować 60 dni w UK w roku. Zakładamy, że standardowo pracujących dni w roku jest 260. Będzie zatem pracował 23% na terenie UK. 

£200,000 x 23% = £46,000 będzie opodatkowane standardowo na terenie Wielkiej Brytanii.

Każda osoba, pracująca na terenie UK ma możliwość uzyskania wolnej kwoty od podatku.

W roku 2024/25 jest to £12,570.

Od kwoty £33,430 (£46,000 – £12,570), Marcin zapłaci standardowo 20% podatku czyli £6,686 (33,430 x 20%) na terenie UK.

Ten podatek zostanie jednak odliczony na podstawie Umowy o Unikaniu opodatkowania od podatku, który będzie miał do zapłacenia na terenie Polski,

albowiem w Polsce, jako rezydent podatkowy, zapłaci standardowo podatki od całej kwoty £200,000.

(Ponieważ nie jestem polskim doradcą podatkowym, nie będę omawiał podatków na terenie polski - byłoby to nieetyczne i nieprofesjonalne). 

Gdzie płacić National Insurance Contribution - czyli składki socjalne?

Z reguły składki te nie są płacone w kraju, gdzie firma nie posiada swojej siedziby. Gdyby Marcin pracował wyłącznie z Polski, jego zobowiązania NIC byłyby płacone wyłącznie do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Jednakże, zgodnie z Europejską Dyrektywą, jeśli pracownik spędza za granicą "znaczącą ilość czasu" – co określa się jako 25% czasu pracy – możliwe jest, że składki NIC należy płacić w tym kraju.

Jeżeli Marcin zdecyduje się na stałe zamieszkanie w Polsce, powinien zgłosić się do Polskiego ZUS.

Jako instytucja w państwie miejsca zamieszkania, ZUS jest odpowiedzialny za ustalenie, które ustawodawstwo ma zastosowanie w danym przypadku.

Następnie informuje o tym Marcina lub jego pracodawcę zagranicznego, co może być dokonane poprzez wydanie pisma lub zaświadczenia A1, potwierdzającego właściwe ustawodawstwo.

W sytuacji, gdy odpowiednia jednostka ZUS dysponuje wszystkimi koniecznymi informacjami, wystawi ona zaświadczenie A1. Jest to dokument informujący zainteresowaną osobę o obowiązującym ją ustawodawstwie. To ważny element procesu, który zapewnia prawidłowe regulowanie zobowiązań podatkowych i ubezpieczeniowych.

Czy mogę pracować jako kontraktor dla brytyjskiej firmy?

Podczas mojej rozmowy z Marcinem, poruszyliśmy kwestię Janka, pracującego jako kontraktor dla tego samego pracodawcy, zawsze jednak zamieszkałego w Polsce. Czy sytuacja Marcina będzie podobna?

IR35 może mieć zastosowanie do pracownika zagranicznego

Od kwietnia 2021 roku większość pracodawców odpowiedzialna jest za ocenę, czy IR35 ma zastosowanie do współpracy z pracownikami poza etatem, i za pobieranie podatków od zatrudnienia, jeśli to konieczne.

W kontekście IR35, brytyjskie podatki od zatrudnienia nie powinny być pobierane przez firmę w odniesieniu do kontraktorów spoza Wielkiej Brytanii zatrudnionych przez Personal Service Company (PSC), jeśli cała ich praca jest wykonywana za granicą i kontraktor nie wjeżdża do Wielkiej Brytanii w ramach swojej roli.

IR35 staje się istotne, gdy pracownik podlegałby opodatkowaniu dochodu i składkom National Insurance (NIC) w Wielkiej Brytanii. Jednak powiedzieliśmy sobie, że dochody pracownika niebędącego rezydentem w UK powinny podlegać brytyjskiemu podatkowi dochodowemu tylko wtedy, gdy dotyczą obowiązków wykonywanych w Wielkiej Brytanii.

Rezydent podatkowy innego kraju może nadal podlegać brytyjskiemu podatkowi dochodowemu, jeśli wykonał prace w Wielkiej Brytanii, które były więcej niż „wyłącznie incydentalne” w stosunku do pracy wykonywanej poza Wielkiej Brytanią. Obecne wytyczne HMRC sugerują, że pracownik powinien być fizycznie obecny w Wielkiej Brytanii, aby wykonywać obowiązki w Wielkiej Brytanii. Nie ma zatem mowy o tym, że pracownik wykonywałby obowiązki w Wielkiej Brytanii poprzez uczestniczenie w spotkaniach online z uczestnikami z Wielkiej Brytanii.

Gdyby Marcin uczestniczył jedynie w spotkaniach online z kolegami z pracy z Wielkiej Brytanii, nie byłoby to uznawane za wykonywanie obowiązków w tym kraju. Marcin jednak, kontynuując większą część swojej pracy z terenów Wielkiej Brytanii, może być traktowany jako pracownik zatrudniony w tym kraju, ale pracujący również zdalnie z Polski. Jak wcześniej wspomniałem, będzie on podlegał opodatkowaniu za część pracy wykonanej fizycznie na terenie Wielkiej Brytanii, jednak całość jego globalnych zarobków będzie opodatkowana w Polsce.

Charakter incydentalny pracy

Jeśli praca Marcina w Wielkiej Brytanii miałaby charakter "incydentalny", czyli stanowiłaby mniejszą część jego aktywności w UK, mogłoby to wyłączyć go z przepisów IR35. Należy jednak pamiętać, że termin "incydentalny" nie ma jednoznacznej definicji w prawie podatkowym. Można przypuszczać, że działalność do 10% czasu pracy może być uznana za incydentalną, biorąc pod uwagę, że 25% czasu określa się jako „znaczącą część”.

Kontraktor zagraniczny

Sytuacja Janka jest zupełnie inna. Janek jest polskim domicylem, swoje zarobki otrzymywał zawsze na polskie konto bankowe i nie był zatrudniony w firmie brytyjskiej. Przede wszystkim jednak Janek nie był rezydentem podatkowym w tymże kraju przez ostatnie 3 lata. Jego sytuacja jest regulowana na innych zasadach, co oznacza, że Marcin nie powinien porównywać swojej sytuacji do sytuacji Janka.

Należy podkreślić, że nie istnieje jednoznaczna zasada określająca płatności podatków, NIC czy stosowanie IR35 w kontekście pracy jako kontraktora zamiast osoby zatrudnionej. Każda osoba może znajdować się w innej sytuacji, zależnej od szczegółów kontraktu, ilości pracy wykonywanej w każdym z krajów, historii rezydencji podatkowej w Wielkiej Brytanii oraz formy zatrudnienia.

Marcin planuje zostać partnerem LLP, co również wprowadza dodatkowe zawiłości (o czym w video poniżej). Ostatnie przypadki dotyczące partnerów w spółkach LLP (HMRC v Bluecrest Investment) pokazują, że część partnerów może być uważana za pracowników etatowych - a więc Marcin może również znaleźć się w obszarze zatrudnienia w Wielkiej Brytanii, co będzie zależało od kontraktu, jaki otrzyma od swojej firmy LLP.

Bardzo istotne jest również, że tak jak możemy ogólnie opisać w jakich przypadkach i gdzie Marcin będzie płacił podatki, tak to jego pracodawca ma w obowiązku sprawdzić jak ma się prawo IR35 do jego sytuacji.

Marcin z kolei z pewnością będzie musiał skontaktować się z ZUSem, który powinien wydać mu zaświadczenie na podstawie jego nowego kontraktu, gdzie powinien płacić składki socjalne.